20 Yaş Dişleri: Ne Zaman Çıkar, Neden Sorun Oluşur ve Tedavi Yöntemleri
20 yaş dişleri, aynı zamanda “akıl dişleri” olarak da bilinir, genellikle 17 ila 25 yaşları arasında çıkan üçüncü azı dişleridir. Bu dişler, ağızda sonradan çıkan ve genellikle en son yerleşen dişlerdir. 20 yaş dişleri, bazı insanlar için sorunsuz bir şekilde çıkar, ancak çoğu kişi için bu dişler çeşitli problemlere yol açabilir. Bu yazıda, 20 yaş dişlerinin ne zaman çıktığını, hangi sorunlara neden olabileceğini ve nasıl tedavi edilebileceğini ele alacağız.
20 Yaş Dişleri Nedir?
20 yaş dişleri, akıl dişi ya da üçüncü azı dişi olarak da adlandırılır. Genellikle, insanın çenesinde toplamda 32 diş bulunur ve 20 yaş dişleri bu dişlerin son iki çiftidir. Her iki çenede birer tane olmak üzere toplamda dört adet 20 yaş dişi bulunur. Bu dişler, diğer dişlerden farklı olarak en son çıkar ve genellikle ergenlik sonrası dönemde, yani 17-25 yaş arasında gelişimlerini tamamlar.
20 Yaş Dişlerinin Neden Çıkması Gerekir?
20 yaş dişlerinin gelişmesi, evrimsel açıdan eski atalarımızın daha sert yiyecekleri çiğnemek için daha fazla dişe ihtiyaç duydukları bir dönemle ilişkilidir. Ancak, modern beslenme ve tıbbi ilerlemelerle birlikte, çene yapıları küçülmüş ve 20 yaş dişlerine olan ihtiyaç azalmıştır. Çoğu insan için 20 yaş dişleri, aslında vücutta fazla yer kaplayan ve bazen sorunlara yol açan gereksiz dişlerdir.
20 Yaş Dişlerinin Neden Sorunlara Yol Açtığı?
20 yaş dişlerinin çıkması genellikle sorunsuz olabilir, ancak çoğu kişide çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. İşte bu dişlerle ilgili yaşanabilecek bazı yaygın sorunlar:
1. Çıkamama (Gömülü Diş)
Çene kemiği veya diş eti, 20 yaş dişlerinin düzgün bir şekilde çıkmasına yeterince yer bırakmayabilir. Bu durumda, diş tamamen veya kısmen çıkamaz ve gömülü diş denilen durum oluşur. Gömülü dişler ağrılı olabilir ve enfeksiyon riskini artırabilir.
2. Diş Eti İltihabı (Perikoronitis)
20 yaş dişi kısmi olarak çıktığında, diş eti altı bölgeyi kapatan bir kısmı olabilir. Bu durum, yiyecek parçacıkları ve bakterilerin burada birikmesine yol açar, bu da diş eti iltihabı (perikoronitis) yaratabilir. Dişin çevresindeki bölgede şişlik, ağrı ve enfeksiyon belirtileri görülebilir.
3. Diğer Dişlere Basınç Uygulama
20 yaş dişi düzgün bir şekilde çıkmazsa, ağızda yer alan diğer dişlere baskı yapabilir. Bu, dişlerde yer darlığı, diş çarpıklığı ve diş kaymalarına neden olabilir.
4. Diş Çürüğü ve Diş Eti Hastalıkları
Gömülü 20 yaş dişi veya düzgün çıkmamış bir diş, temizlenmesi zor bir alan oluşturur. Bu durum, dişin çürümesine ve çevre dokularda enfeksiyon riskinin artmasına neden olabilir.
5. Kist ve Tümör Riski
Gömülü 20 yaş dişlerinin çevresinde nadiren de olsa diş kistleri veya tümörler gelişebilir. Bu durumlar, dişin etrafındaki kemikte hasara yol açabilir.
20 Yaş Dişleri Ne Zaman Çıkar?
20 yaş dişlerinin çıkma zamanı kişiden kişiye değişir, ancak genellikle 17-25 yaşları arasında çıkmaya başlarlar. Bazı kişilerde bu dişler daha erken çıkar, bazılarında ise 30 yaşlarına kadar çıkmayabilir. Ayrıca, bazı insanlarda 20 yaş dişleri hiç çıkmayabilir veya sadece bir kısmı gelişebilir.
20 yaş dişlerinin çıkma süreci, genellikle 1-2 yıl sürebilir. Ancak bu süre zarfında ağrı, şişlik ve hassasiyet gibi belirtiler görülebilir. Bazı insanlar bu dişlerin çıkmasını fark etmezler, çünkü bu dişler sadece diş etinden biraz görünür hale gelir ve daha sonra tamamen gömülü kalır.
20 Yaş Dişlerinin Tedavi Yöntemleri
20 yaş dişleri çoğu zaman sorunlara yol açsa da, tedavi edilebilirler. İşte 20 yaş dişi tedavisi için yaygın kullanılan yöntemler:
1. İzleme ve Bekleme
Eğer 20 yaş dişiniz düzgün bir şekilde çıkıyorsa ve herhangi bir sorun yaratmıyorsa, düzenli diş hekimi kontrolleri ile izlenebilir. Eğer diş yerleşmiş ve ağrıya neden olmuyorsa, tedavi gerekmez.
2. Dişin Çekilmesi
20 yaş dişleri genellikle diğer dişlere zarar vermemek veya şiddetli ağrı yaratmamak için çekilmesi gerekebilir. Eğer dişin düzgün bir şekilde çıkması mümkün değilse veya başka dişlerde sorun oluşturuyorsa, dişin çekilmesi tavsiye edilebilir.
Diş çekimi, lokal anestezi altında yapılır ve işlemin ardından hastalar birkaç gün dinlenmeye ihtiyaç duyabilir. Çekilen dişin yerine genellikle iyileşme süreci izlenir.
3. Diş Eti Tedavisi
Eğer 20 yaş dişi çevresindeki diş eti iltihaplanması (perikoronitis) varsa, diş hekiminiz antiseptik tedavi ve temizleme uygulayabilir. Bunun yanı sıra, gerektiğinde dişin çevresindeki dokuların cerrahi olarak iyileştirilmesi gerekebilir.
4. Ortodontik Tedavi
Eğer 20 yaş dişi çene yapısına zarar veriyor veya diğer dişlere baskı yapıyorsa, ortodontik tedavi gerekebilir. Bu tedavi, dişlerin yer değiştirmesini sağlar ve düzgün bir diş dizisi elde edilmesine yardımcı olur.
5. Kist ve Tümör Tedavisi
Gömülü 20 yaş dişi çevresindeki kistler veya tümörler için cerrahi müdahale gerekebilir. Bu tür durumlar, dişin çıkarılmasından önce uzman bir cerrah tarafından değerlendirilmelidir.
20 Yaş Dişleri İle İlgili Dikkat Edilmesi Gerekenler
Diş Hijyenine Özen Gösterin: 20 yaş dişlerinizin çıkması sırasında ağız hijyeninize dikkat etmeniz çok önemlidir. Bu dişler, diş fırçası ve diş ipi ile düzenli olarak temizlenmeli ve diş eti iltihapları önlenmelidir.
Ağrı ve Şişlik Durumunda Diş Hekiminize Başvurun: Eğer 20 yaş dişi çıkarken şiddetli ağrı, şişlik, kanama veya enfeksiyon belirtileri yaşarsanız, bir diş hekimine başvurmalısınız.
Röntgen Çekilmesi: Diş hekiminiz, 20 yaş dişlerinin doğru şekilde çıktığından emin olmak için röntgen çekebilir. Röntgen, dişin altındaki yapıları görmek ve olası sorunları erken tespit etmek için önemlidir.
Düzenli Diş Kontrolleri: 20 yaş dişlerinin çıkma sürecinde veya sonrasında düzenli diş kontrolleri, potansiyel sorunların erken teşhis edilmesini sağlar.
Sonuç
20 yaş dişleri, bazı kişilerde ağrılı ve karmaşık bir çıkış süreci geçirebilirken, bazılarında sorunsuz bir şekilde gelişebilir. Bu dişlerin çıkma sürecinde yaşanabilecek sorunlar arasında diş eti iltihaplanması, çene sorunları, yer darlığı ve çürükler gibi problemler bulunabilir. Eğer 20 yaş dişlerinizle ilgili herhangi bir sorun yaşarsanız, bir diş hekimine başvurmanız ve tedavi seçeneklerini gözden geçirmeniz önemlidir.
Diş hekiminiz, size en uygun tedavi yöntemini önererek ağrısız bir iyileşme süreci geçirmenize yardımcı olacaktır.